ਹਵਾਵਾਂ ਦੀ ਹਿੱਲਜੁਲ ਬੇਮਤਲਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ
ਉਹ ਤਾਂ ਸੰਤੁਲਨ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਅਗੇਤ।
ਮਨੁੱਖੀ ਮਨਾਂ ’ਚ ਖੌਲ੍ਹਦਾ, ਜਦ ਬਣਦਾ ਚੇਤਨ ਹੋੜ੍ਹ
ਉਹ ਸਦਾ ਸਿਰਜਦੈ, ਖੁਸ਼-ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸਮਰੱਥ ਸਮਾਜ।
ਖਿਆਲ ਪਦਾਰਥਕ ਹਾਲਤਾਂ ਦਾ ਅਮੂਰਤ ਰੂਪ ਹਨ,
ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਖੜੋਤ ਨੂੰ ਨਿਕਾਰਦੇ ਹਨ।
ਯਾਦ ਰੱਖ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਖਲਾਅ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ
ਤੇ ਖਿਆਲਾਂ ਦਾ ਖਲਾਅ ਖਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦੈ।
ਜੇ ਪਦਾਰਥਕ ਹਾਲਤਾਂ ਦਾ ਹੂ-ਬਾ-ਹੂ
ਖਿਆਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਝਲਕਦਾ,
ਤਾਂ ਖਿਆਲ ਖਰ੍ਹੇ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਆਓ ਪਹਿਲਾਂ ਖਰ੍ਹੇ ਖਿਆਲਾਂ ਤੱਕ ਪੁੱਜੀਏ।
ਖਿਆਲਾਂ ਦੇ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਦੀ
ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਅਅੰਤ, ਅਮੁੱਕ ਹੈ।
ਬੜੀ ਬਲਾ ਨੇ ਖਰ੍ਹੇ ਖਿਆਲ
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰ।
ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਅਕਾਦਮੀ ਤੱਕ
ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਵਿੱਦਿਆ ਤੱਕ
ਉੱਚਾ ਉਠ!
ਅਮੂਰਤ ਖਿਆਲੀ ਰੂਪ ਤੋਂ
ਨਵੇਂ ਠੋਸ ਰੂਪ ਸਿਰਜ
ਠੋਸ ਤੋਂ ਅਮੂਰਤ ਅਤੇ ਅਮੂਰਤ ਤੋਂ ਠੋਸ ਦਾ
ਨਵਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਸਿਰਜ।
ਹਾਲਾਤ ਸਦਾ ਠੋਸ ਤੇ ਦਵੰਦਵਾਦੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ,
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੂਖਮ-ਅਮੂਰਤ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿਚਾਰ ਹਨ,
ਇਹ ਚੇਤਨ ਵਿਰੋਧ ਵਿਕਾਸ ਹੈ।
ਜੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਫੁਲਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ,
ਜਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ
ਤਾਂ ਉਹ ਵਿਚਾਰ ਪਦਾਰਥਕ ਹਾਲਤਾਂ ਦੀ
ਸਹੀ ਤਰਜ਼ਮਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।
ਉਹ ਵਿਚਾਰ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ,
ਸਹੀ ਵਿਚਾਰ ਤਾਂ ਵਿਕਾਸ ਮੁਖੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਬੜੀ ਵੱਡੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ।
ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਵਾਦ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਹੈ।
ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚਾਰਵਾਦ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦੈ
ਪਰ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਚਾਰ ਹਾਲਤਾਂ ਦੇ ਦਸਤਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਨਵੇਂ ਹਾਲਾਤ, ਨਵੇਂ ਵਿਚਾਰ,
ਨਵੀਂ ਦਸਤਕ ਹਾਸਲ ਕਰ,
ਹਾਸਲ ਕਰ, ਅਮਲ ਕਰ
ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਡਰ
ਖੜ੍ਹੋਤ ਤੋਂ ਡਰ।
ਹਾਲਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਆਲਾਂ ਨੂੰ
ਆਧਾਰ ਅਤੇ ਉਸਾਰ ਨੂੰ
ਮੂਰਤ-ਅਮੂਰਤ, ਠੋਸ-ਸੂਖਮ ਨੂੰ
ਐਵੇਂ ਅਦਭੁਤ ਨਾ ਸਮਝ।
ਹਰ ਵਸਤ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ
ਰੂਹ-ਆਤਮਾ ਬਣ,
ਫੈਲ ਜਾ ਅੰਧਕਾਰ ਤੇ
ਚੇਤਨ ਸਰਵ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਬਣ।
ਬਾਈ ਇਹ ਕਿਸਨੇ ਲਿਖੀ ਆ
ReplyDelete